1. Bảo hiểm xã hội là gì?

Bảo hiểm xã hội (BHXH) không chỉ là một chính sách pháp lý, mà còn là điểm tựa tài chính quan trọng cho người lao động trong suốt quá trình làm việc và khi không còn khả năng lao động. Theo Luật BHXH 2014 (Điều 3), đây là hình thức bảo vệ người lao động trước những rủi ro như ốm đau, tai nạn, thai sản, nghỉ hưu hoặc qua đời.

Điều đặc biệt là khi tham gia BHXH, người lao động dù mất thu nhập vẫn nhận được trợ cấp từ quỹ BHXH, giúp đảm bảo cuộc sống không rơi vào bấp bênh.

2. Vì sao nên tham gia bảo hiểm xã hội?

Mỗi tháng, người lao động và doanh nghiệp cùng đóng một khoản vào quỹ BHXH. Và đến một lúc nào đó – khi bạn cần nghỉ dưỡng thai, không may tai nạn lao động, hoặc đến tuổi nghỉ hưu – thì chính những khoản đóng đó sẽ “trả lại” cho bạn:

• Trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động

• Trợ cấp thất nghiệp giúp ổn định cuộc sống khi chưa tìm được việc mới

• Chế độ hưu trí – nghỉ ngơi và nhận lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí

• Chế độ tử tuất – hỗ trợ chi phí mai táng, trợ cấp cho người thân

Nói cách khác, BHXH chính là chiếc “bảo hiểm nhân thọ” mà người lao động đóng từng ngày cho chính mình.

3. Phân loại bảo hiểm xã hội hiện nay

Căn cứ Luật BHXH 2014, hiện nay có 2 hình thức chính:

3.1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc

Áp dụng cho người lao động có hợp đồng lao động và người sử dụng lao động. Mức đóng chia đều theo tỷ lệ Nhà nước quy định. Đây là hình thức phổ biến nhất tại các doanh nghiệp, tổ chức.

3.2. Bảo hiểm xã hội tự nguyện

Dành cho người không thuộc diện bắt buộc (ví dụ: lao động tự do, tiểu thương…). Người tham gia có thể chọn mức và phương thức đóng phù hợp với thu nhập cá nhân. Nhà nước hỗ trợ một phần phí.

4. Các chế độ của bảo hiểm xã hội tại Việt Nam

4.1. Chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc

• Ốm đau: Hưởng trợ cấp khi điều trị bệnh không do tai nạn lao động.

• Thai sản: Nghỉ trước và sau sinh; cả nam giới cũng được nghỉ khi vợ sinh con.

• Tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp: Trợ cấp và hỗ trợ y tế, phục hồi.

• Hưu trí: Khi đủ tuổi nghỉ hưu và đủ thời gian đóng BHXH.

• Tử tuất: Trợ cấp mai táng, trợ cấp cho thân nhân.

4.2. Chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

• Hưu trí: Nhận lương hưu hàng tháng hoặc trợ cấp một lần khi đủ điều kiện.

• Tử tuất: Trợ cấp mai táng, tuất một lần nếu đã tham gia tối thiểu 60 tháng.

5. Điều kiện để được hưởng các chế độ BHXH

Để nhận được quyền lợi từ BHXH, người lao động cần:

• Đăng ký và đóng BHXH đúng hạn, đúng mức

• Cập nhật thông tin cá nhân kịp thời với cơ quan BHXH

• Làm hồ sơ hưởng trợ cấp khi gặp biến cố (thai sản, tai nạn, nghỉ hưu…)

6. Mức đóng BHXH mới nhất năm 2024

6.1. Đối với BHXH bắt buộc

• Người sử dụng lao động: đóng 21.5%

• Người lao động: đóng 10.5%
  ⇒ Tổng cộng: 32% trên tiền lương tháng

Đối với công ty thuộc ngành nghề có nguy cơ cao, mức đóng quỹ tai nạn lao động có thể giảm xuống còn 0.3%.

6.2. Đối với người nước ngoài làm việc tại Việt Nam

• Tổng mức đóng: 30%

  • Trong đó, người lao động đóng 8%, người sử dụng lao động đóng 22%.

6.3. Đối với BHXH tự nguyện

• Mức đóng do người tham gia lựa chọn, tối thiểu bằng chuẩn hộ nghèo:

  • 1.5 triệu/tháng (nông thôn)

  • 2 triệu/tháng (thành thị)

• Tối đa: 20 lần mức lương cơ sở (2.34 triệu x 20 = 46.8 triệu/tháng)

Ngoài ra, Nhà nước hỗ trợ:

• 30% mức đóng với người nghèo

• 25% với cận nghèo

• 10% với các nhóm khác